تاریخچه عکاسی

روند تکامل عکاسی

عکاسی در اروپا اختراع  و در امریکا به تکامل رسید و اولین عکس جهان در سال ۱۸۲۶ توسط مخترع فرانسوی به نام (ژوزف نیس فور نی ئبس) به ثبت رسید .

اتاقک تاریک چه بود؟

در قرن یازدهم دانشمند مسلمان بصره به نام (حسن ابن هیثم) برای مطالعه و دیدن ستارگان از جعبه یا اتاقکی که بر روی یکی از سطوح آن روزنه ای کوچک تعبیه می شد که نور از آن عبور کرده و تصویری وارونه بر روی سطح روبرو ایجاد می کرد استفاده می کرد که به این جعبه (اتاقک تاریک) گفته می شد .

آموزش عکاسی-آموزشگاه عکاسی

در طی جنگهای صلیبی اتاقک تاریک به اروپا راه یافت و لئوناردو داوینچی نام آن را به (کامرا آبسکورا) تغییر داد و روزنه ی آن را (راپین) نامید.

نقاشان با نصب صفحه ای، تصویر ایجاد شده بر روی سطح رو به روی روزنه را ترسیم می کردند .

آموزش عکاسی در کرج-آموزشگاه عکاسی در کرج

با نصب عدسی محدب بر روی روزنه اتاقک توسط (ژرم کاردان) تصویری واضح تر به دست آمد و در قرن هفدهم آیینه ۴۵ درجه به آن اضافه شد که نور منعکس شده از سوژه را بر روی یکی از سطوح اتاقک تشکیل می داد . نوع کوچکتر این اتاقکها به صورت تاشو که آن را بر روی محلی قرار میدادند ساخته شد وطرز کار آن به این صورت بود که عدسی را به سمت سوژه می گرفتند و نور از عدسی عبور کرده وبه آیینه برخورد می کرد و آیینه تصویر را بر روی صفحه ای شیشه ای مات منعکس می کرد .

یوهان هاینریش شولتز

در سال ۱۷۲۷ در آزمایشگاه شیمیدان آلمانی به نام  (یوهان هاینریش شولتز )برگ درختی بر اثر اتفاق بر روی کاغذ آغشته به نیترات نقره و آهک می افتد و باعث می شود که نور به قسمتی از کاغذ نرسد و سیاه نشود. پس از آن اتفاق شولتز برای شناسایی مواد حساس به نور اقدام کرد.چند سال بعد مواد دیگری که به نور حساس بودند شناخته شدند  و دانشمندان سعی در به دست آوردن تصاویر در اتاقک تاریک کردند اما نور اتاقک تاریک بر روی مواد حساس کافی نبود و و تصاویر به دست آمده بر اثر تابش نور از بین می رفتند .

آموزشگاه عکاسی در کرج با موسسه فرشتگان عکاس حرفه ای شوید

محلول ثبوت

در سال ۱۸۱۹ شیمیدان  و ریاضیدان انگلیسی( سرجان فردریک ویلیام هرشل )خواص (هیپو سولفیت دو سود) را در حل نمکهای نقره کشف کرد و آن را به عنوان ماده تثبیت کننده تصویر معرفی کرد که امروزه به عنوان محلول ثبوت استفاده می شود. اواز ترکیب دو واژه(نور)(photo)  و (رسم کردن) (graphein)نام عکاسی(photography) را ابداع کرد و همچنین اصطلاحات (negative)(منفی) و (positive)(مثبت) را برای تصاویر به کار برد. اولین بار (ژوزف نیس فور نی ئبس) موفق شد با استفاده از مواد حساس در اتاقک تاریک با تاباندن ۸ ساعت نور اولین عکس جهان را به ثبت رساند و او این روش را (هلیوگرافی) یا ترسیم به وسیله خورشید نامگذاری کرد .

عکاسی با تکنیک های منحصربه فرد

لویی ژاک مانده داگر

پس از چند سال نی ئبس کار خود رابا شخصی به نام (لویی ژاک مانده داگر) ادامه داد. داگر، نقاش دکور تئاتر و صاحب گالری در پاریس بود.او نیز از مدتها پیش، در پی ثبت تصویری بود که در اتاقک تاریک دیده میشد. اما در این راه توفیقی نیافته بود.داگر کار نی ئبس را پس از مرگ او ادامه داد  و پس از چند سال روشی ابداع کرد که آن را (داگر ئوتیپ) نامید.این شیوه به سرعت گسترش یافت و عکسهای بسیار زیادی بدین طریق تهیه شد.تصاویر داگر ئوتیپ بر روی صفحات مسی نقره اندود تهیه میشد و تصویر به دست آمده قابل تکثیر نبود.

با اینکه عکاسی به تدریج گسترش می یافت، اما هنوز برای بسیاری از مردم ، سحر و جادو تلقی میشد، زیرا در مدت کوتاهی، به وسیله نور تصویری واقعی به دست می آمد.این موضوع تا آنجا اوج گرفت که روزنامه های آن زمان این تصویرها را (آیینه حافظه دار) خواندند.

علاوه بر داگر و نی ئبس افراد بسیاری در گوشه و کنار جهان به تحقیقات خود درباره عکاسی ادامه می دادند.

(ویلیام هنری فوکس تالبوت) انگلیسی، با تهیه تصویر نگاتیو در ابعاد کوچکتر، بزرگسازی تصویر و به دست آوردن تصویر پوزتیو یا مثبت دو مرحله اصلی را در ظهور عکس تکمیل کرد.شیوه تالبوت اساس عکاسی امروز را بر مبنای تهیه تصویر نگاتیو _ پوزتیو تشکیل می دهد.یکی از تصاویری که فوکس تالبوت تهیه کرده بود ، پنجره ای را با شیشه های کوچک نشان می داد.تالبوت این روش را (کالوتیپ) که در یونانی به معنای (تصویر خوب) است، نامید.

تاریخچه عکاسی-آموزش عکاسی-آموزشگاه عکاسی

پیش از این عکاسان مجبور بودند که سطوح حساس را به اندازه تصویری که قصد ارائه آن را داشتند بسازند و طبعا برای عکسبرداری چنین فیلمهایی ، دوربینهای عظیمی نیز مورد استفاده قرار می گرفت .به عنوان مثال ، دوربینی موسوم به (ماموت کامرا) ۱۱ نفر خدمه داشت . این دوربین برای عکسبرداری از یک واگن قطار ساخته شده بود .اما با ابداع تالبوت ، فیلمها در اندازه کوچکتر ساخته شدند که با استفاده از روش بزرگسازی تصویرهای بزرگتر چاپ می شدند .

ساخت سطوح حساس توسط عکاسان

یکی از اولین عبارات زیباشناسانه در مورد عکاسی نیز از تالبوت است .

او گفته است : (یک شعاع نور خورشید ، یک درخت بلوط خشک شده یا یک سنگ پوشیده از خزه می توانند یک رشته افکار و احساسات و تصورات با شکوه را بیدار کنند.)در کنار این تحولات ، افراد زیادی زمینه را برای تجارت مناسب دیدند .در کوی و برزن به راه افتادند و آتلیه های عکاسی یکی پس از دیگری گشایش یافت .به خصوص با پیشرفتهای فنی ، کاهش وزن ابزارها و زمان ظهور مواد حساس به نور و افزایش نورگیری انواع عدسیها زمان تهیه عکس ، کاسته شو و عکاسی به سرعت گسترش یافت .

درست است که در آن ایام ، عکسهای زیادی از چهره مردم تهیه شد ، اما این کار با ابزار مشقت باری به نام (آپلو) صورت می گرفت .شخص را به آن می بستند تا برای دقایقی کاملا بی حرکت نگه داشته شود تا هنگام عکسبرداری تصویر محو نشود .

باکشف شیوه (کلودیون) بر روی شیشه ، زمان عکسبرداری به ۲ تا ۳ ثانیه تقلیل یلفت و از طرف دیگر ، افراد بیشتری از مردم ، آن هم با هزینه بسیار کمتر از شیوه های پیشین ، توانستند از خود عکس داشته باشند .

تا آن زمان کمتر کسی قادر به تامین هزینه تهیه عکس بود .

با ابداع روش کلودیون ، لازم بود که عکاس ماده حساس را ساخته ، بلافاصله بر روی شیشه ای بمالد و قبل از خشک شدن ،عکس گرفته شده، ظاهر شود.تمامی این اعمال ،اغلب در تاریکخانه های سیار انجام میشد.

قسمت دوم تاریخچه عکاسی

در مقالات قبل گفته شد که با کشف روش کلودیون بر روی شیشه زمان عکسبرداری به ۲ تا ۳ ثانیه رسید .

با این وجود عکاسی هنوز نقیصه های بسیاری داشت .

سنگین بودن دوربین و سه پایه و چادر سیاه رنگ  و مسایلی از این قبیل ، کار عکاسی را دشوار می ساخت .اما استقبال مردم از عکاسی رو به فزونی می رفت و عکسهای بسیاری در زمینه چهره و مناظر سرزمین های دوردست تهیه  و به فروش می رسید .پس از سالها تحقیق و جستجو ، سرانجام یک پزشک انگلیسی به نام (ریچارد مدوکس) ماده ای حساس معرفی کرد  که با استفاده از ژلاتین و برومور نقره و مالیدن آن بر روی سطح شیشه به دست می آمد .

به این ترتیب، روش طاقت فرسای (کلودیون) پایان پذیرفت و روش نوین صفحات ژلاتین دار یا صفحات به وجود آمد ین روش ، این امکان را فراهم ساخت که شیشه های حساس آماده شده برای عکسبرداری به محل های دیگر حمل شوند و پس از عکسبرداری مجددا برای مراحل ظهور و ثبوت به لابراتوار بازگردانده شوند.

در کنار پیشرفتهای شیمی ، فیزیک عکاسی نیز راه ترقی را به سرعت طی می کرد و هر روز وسایلی جدید معرفی می شد تا آنجا که به جای ماده سنگین و شکننده شیشه ، ابتدا کاغذ و سپس از ماده سلولوِئید برای پایه مواد حساس استفاده شد .

تاریخچه عکاسی و تولد عکاسی مدرن

از این تاریخ عکاسی مدرن متولد شد و راه برای پیشرفتهای سریع بعدی هموار گردید .با اختراع سینما توسط (برادران لومیر) در سال ۱۸۹۵ ، فیلمهای حساس به تمامی طیف خورشید در سال ۱۹۰۴ بر وسعت کاربردهای عکاسی افزوده شد .(جرج ایستمن) در میان اشخاصی که تلاش کردند عکاسی را در دسترس همه قرار دهند ، از همه معروف تر است .او بنیانگذار موسسه کداک است که محصولات متعددی به بازار مصرف روانه ساخت .با پیشرفت روز افزون ، دستگاههای متعدد عکاسی که قابل حمل بودند و حتی به هنگام عکسبرداری کسی متوجه آنها نمی شد ساخته شدند .

این دوربینها به شکل کلاه ، کیف و وسایلی از این قبیل بودند .

فلاشهای عکاسی پا به عرصه وجود گذارد فیلمهای رنگی ساخته شدزمان عکسبرداری بسیار کوتاه شد و از همه مهم تر اینکه عکاسی توانست در عرصه های گوناگون زندگی از قبیل:ثبت خبرها و وقایع اجتماعی ، هنری ، جغرافیایی و در صحنه های تجاری حضور یابدو چون عکس نسبت به نقاشی از سندیت بیشتری برخوردار بود ، جایگاه بسیار مستحکمی در تحقیقات علمی و ثبت وقایع مستند پیدا کرد .عده زیادی علاقه مند به عکاسی به مناطق مختلف جهان سفر کردند و عکس گرفتند .بدین ترتیب نقایص اولیه دوربینها ، فیلمها و مواد شیمیایی عکاسی رفع شد و عکاسی به جایی رسید که امروزه مشاهده می کنیم .

تاریخچه عکاسی و پیدایش عکاسی در ایران

پیدایش عکاسی و رواج روشهای گوناگون این فن در ایران ، با اختلاف حدود سه سال از اعلام موجودیت عکاسی در سال ۱۸۳۹ در فرانسه روی داده است .نخستین دستگاههای عکاسی به روش داگرئوتیپ ، به درخواست (محمد شاه قاجار) از کشورهای روسیه و انگلیس به دربار ایران وارد می شود .دستگاههای عکسبرداری روسیه که هدیه امپراتور بود .زودتر رسید و ( نیکلای پاولوف) دیپلمات جوان روس که به این منظور تعلیم عکاسی دیده بود ، این دستگاهها را به تهران آورد و در اواسط دسامبر ۱۸۴۲ مطابق پایان آذر ۱۲۲۱ هجری شمسی نخستین عکسبرداری در ایران انجام داد .(ملک قاسم میرزا) شاهزادهایرانی و (ژول ریشار) فرانسوی نیز از جمله پیشروانی هستند که در ایران ، به روش داگرئوتیپ ، عکسبرداری کرده اند .

(ناصرالدین شاه) در شمار اولین افراد از خانواده سلطنتی بود که تصویر او بر صفحه داگرئوتیپ ثبت شد .

این موضوع ، بعدها شیفتگی بیش از حد او به عکاسی و حمایتهای گسترده او از این فن و هنر را در سالهای طولانی سلطنت ، به دنبال آورد و زمینه ساز رواج گسترده عکاسی در ایران و کاربردهای گوناگون آن شد .در سالهای اغازین پیدایش عکاسی در ایران ، برخی از اروپاییانی که مشاغل گوناگون ، در استخدام دولت ایران بوده اند نیز به تجربیاتی اندک در این زمینه دست زدند .این افراد ، اغلب معلمان رشته های مختلف دارالفنون بودند که مدرسه ای فنی برای تربیت افسران ، مهندسان نظامی و غیر نظامی ، پزشکان و مترجمان زبانهای خارجی به شمار می آمدو به دست امیرکبیر پایه ریزی و در سال ۱۸۵۰ میلادی /۱۲۶۷ هجری شمسی تاسیس شده بود .

از این جمع می توان به افراد زیر اشاره کرد :

اوگست کرشیش (اتریش) ؛ فوکتی ؛ لوئیجی مونتابونه و لوئیجی پشه (ایتالیایی) که اولین عکسهای بناهای باستانی ایران ، از جمله تخت جمشید و پاسارگاد به دست وی تهیه شد .(هانری بلوکویل) که برای نخستین عکسبرداری از صحنه های جنگی به جبهه نبرد در مرو فرستاده شد و به اسارت ترکمنان درآمد و (فرانسیس کارلهان) فرانسوی که دستور ناصرالدین شاه برای ترویج عکاسی به ایران آمد (ارنست هولتزر) که در سالهای میانی سلطنت ناصرالدین شاه برای کار در اداره تلگراف به ایران آمد و سیمایی جالب توجه از برخی شهرهای ایران در اواسط قرن نوزدهم میلادی ارائه کرد .عکاسان ایرانی نیز ، همزمان با سالهای اولیه پیدایش عکاسی در ایران دست به کار شدند و به تصویر جنبه های گوناگون زندگی مردم در دوران قاجار پرداختند .

برای نمونه می توان به این نام ها اشاره نمود :

ملک قاسم میرزا که شاید نخستین عکاس ایرانی باشد آقا رضا عکاسباشی ، اولین عکاس حرفه ای و پر کار دربار ناصرالدین شاه که بسیاری از سفرها و مراسم و جنبه های گوناگون دوران حکومت طولانی ناصرالدین شاه را به تصویر در آورده است عباسعلی بیک از شاگردان آقا رضا عکاسباشی ؛ حسنعلی عکاس ؛ میر سید علی ؛ عبدالله قاجار ؛ آنتوان سوریوگین و……سرآغاز عکاسی در ایران ، رویدادها و حرکتهایی را در بر دارد که گاه در نوع خود در جهان بی نظیر و برخی اوقات پیشرو حرکتهای عکاسی در جهان است و از این لحاظ بسیار جای تامل و بررسی داردتمایل شخص ناصرالدین شاه به عکاسی موجب شد تا عکسهای بسیاری به دست خود وی برداشته شود.

موضوع اغلب این عکسها شخص وی ، وقایع روزمره در کاخ سلطنتی و چهره برخی رجال درباری است .حمایت شخص ناصرالدین شاه از عکاسی در ایران ، موجب رشد و گسترش زمینه های گوناگون این فن و هنر در سالهای آغازین پیدایش آن شده است .

به اختصار این زمینه ها عبارت اند از :

۱-زمینه پیدایش و رشد و گسترش عکاسی مستند و گزارشهای تصویری از سراسر ایران

۲- ترویج اصولی عکاسی و توجه به آموزش این فن به صورت رسمی در دارالفنون

۳- ایجاد عکاسخانه سلطنتی و فراهم آمدن تعداد بسیاری عکس از جنبه های گوناگون زندگی و معیشت در عصر قاجار

۴-پایه گذاری نوشتن شرح بر عکسها

۵- توجه به رشد و گسترش دانش نظری و فنی عکاسی و تالیف و چاپ کتابهای مربوط به آن

۶- توسعه عکاسی در میان درباریان و خانواده های اشراف

۷- ابداع لقب عکاسباشی به عنوان عالیترین رتبه فنی در این حرفه

۸- اعزام برخی محصلان مستعد دارالفنون با اروپا ، برای کسب مهارتهای فنی و هنری در این زمینه

تاریخچه عکاسی – آموزش عکاسی

بی شک ، با بررسی همه جانبه عکسهای باقیمانده از این زمان ، می توان برتری و ناب بودن زمینه های تصویری این هنر در دوران قاجار را دریافت .زیرا عکاسان ایرانی در سالهای نخستین ، بدون تقلید از زمینه هایی همچون نقاشی غربی و معیارهای زیباشناسی حاکم بر آن و تنها با رویارویی مستقیم با موضوعات ، اقدام به عکسبرداری از آنها می کرده اند.نگاه خالص و بدون صحنه آرایی های معمول در عکسهای این سالها را می توان به روشنی دریافت. کیفیت این امر در سالهای بعد ، با گسترش ارتباط با غرب و تقلید از شیوه کار عکاسان اروپایی ، رو به افول گذارده است .

قسمت دوم تاریخچه عکاسی

در مقالات قبل گفته شد که با کشف روش کلودیون بر روی شیشه زمان عکسبرداری به ۲ تا ۳ ثانیه رسید .

آموزش عکاسی در کرج

با این وجود عکاسی هنوز نقیصه های بسیاری داشت .

سنگین بودن دوربین و سه پایه و چادر سیاه رنگ  و مسایلی از این قبیل ، کار عکاسی را دشوار می ساخت .

اما استقبال مردم از عکاسی رو به فزونی می رفت و عکسهای بسیاری در زمینه چهره و مناظر سرزمین های دوردست تهیه  و به فروش می رسید .

پس از سالها تحقیق و جستجو ، سرانجام یک پزشک انگلیسی به نام (ریچارد مدوکس) ماده ای حساس معرفی کرد

که با استفاده از ژلاتین و برومور نقره و مالیدن آن بر روی سطح شیشه به دست می آمد .

به این ترتیب، روش طاقت فرسای (کلودیون) پایان پذیرفت

و روش نوین صفحات ژلاتین دار یا صفحات به وجود آمد

این روش ، این امکان را فراهم ساخت که شیشه های حساس آماده شده برای عکسبرداری به محل های دیگر حمل شوند و پس از عکسبرداری مجددا برای مراحل ظهور و ثبوت به لابراتوار بازگردانده شوند .

در کنار پیشرفتهای شیمی ، فیزیک عکاسی نیز راه ترقی را به سرعت طی می کرد و هر روز وسایلی جدید معرفی می شد

تا آنجا که به جای ماده سنگین و شکننده شیشه ، ابتدا کاغذ و سپس از ماده سلولوِئید برای پایه مواد حساس استفاده شد .

تاریخچه عکاسی و تولد عکاسی مدرن

از این تاریخ عکاسی مدرن متولد شد و راه برای پیشرفتهای سریع بعدی هموار گردید .

با اختراع سینما توسط (برادران لومیر) در سال ۱۸۹۵ ، فیلمهای حساس به تمامی طیف خورشید در سال ۱۹۰۴ بر وسعت کاربردهای عکاسی افزوده شد .

(جرج ایستمن) در میان اشخاصی که تلاش کردند عکاسی را در دسترس همه قرار دهند ، از همه معروف تر است .

او بنیانگذار موسسه کداک است که محصولات متعددی به بازار مصرف روانه ساخت .

با پیشرفت روز افزون ، دستگاههای متعدد عکاسی که قابل حمل بودند و حتی به هنگام عکسبرداری کسی متوجه آنها نمی شد ساخته شدند .

این دوربینها به شکل کلاه ، کیف و وسایلی از این قبیل بودند .

فلاشهای عکاسی پا به عرصه وجود گذارد فیلمهای رنگی ساخته شد

زمان عکسبرداری بسیار کوتاه شد و از همه مهم تر اینکه عکاسی توانست در عرصه های گوناگون زندگی از قبیل:

ثبت خبرها و وقایع اجتماعی ، هنری ، جغرافیایی و در صحنه های تجاری حضور یابد

و چون عکس نسبت به نقاشی از سندیت بیشتری برخوردار بود ، جایگاه بسیار مستحکمی در تحقیقات علمی و ثبت وقایع مستند پیدا کرد .

عده زیادی علاقه مند به عکاسی به مناطق مختلف جهان سفر کردند و عکس گرفتند .

بدین ترتیب نقایص اولیه دوربینها ، فیلمها و مواد شیمیایی عکاسی رفع شد و عکاسی به جایی رسید که امروزه مشاهده می کنیم .

تاریخچه عکاسی و پیدایش عکاسی در ایران

پیدایش عکاسی و رواج روشهای گوناگون این فن در ایران ، با اختلاف حدود سه سال از اعلام موجودیت عکاسی در سال ۱۸۳۹ در فرانسه روی داده است .

نخستین دستگاههای عکاسی به روش داگرئوتیپ ، به درخواست (محمد شاه قاجار) از کشورهای روسیه و انگلیس به دربار ایران وارد می شود .

دستگاههای عکسبرداری روسیه که هدیه امپراتور بود .

زودتر رسید و ( نیکلای پاولوف) دیپلمات جوان روس که به این منظور تعلیم عکاسی دیده بود ، این دستگاهها را به تهران آورد

و در اواسط دسامبر ۱۸۴۲ مطابق پایان آذر ۱۲۲۱ هجری شمسی نخستین عکسبرداری در ایران انجام داد .

(ملک قاسم میرزا) شاهزاده ایرانی و (ژول ریشار) فرانسوی نیز از جمله پیشروانی هستند که در ایران ، به روش داگرئوتیپ ، عکسبرداری کرده اند .

(ناصرالدین شاه) در شمار اولین افراد از خانواده سلطنتی بود که تصویر او بر صفحه داگرئوتیپ ثبت شد .

این موضوع ، بعدها شیفتگی بیش از حد او به عکاسی و حمایتهای گسترده او از این فن و هنر را در سالهای طولانی سلطنت ، به دنبال آورد

و زمینه ساز رواج گسترده عکاسی در ایران و کاربردهای گوناگون آن شد .

در سالهای اغازین پیدایش عکاسی در ایران ، برخی از اروپاییانی که مشاغل گوناگون ، در استخدام دولت ایران بوده اند نیز به تجربیاتی اندک در این زمینه دست زدند .

این افراد ، اغلب معلمان رشته های مختلف دارالفنون بودند

که مدرسه ای فنی برای تربیت افسران ، مهندسان نظامی و غیر نظامی ، پزشکان و مترجمان زبانهای خارجی به شمار می آمد

و به دست امیرکبیر پایه ریزی و در سال ۱۸۵۰ میلادی /۱۲۶۷ هجری شمسی تاسیس شده بود .

از این جمع می توان به افراد زیر اشاره کرد :

اوگست کرشیش (اتریش) ؛ فوکتی ؛ لوئیجی مونتابونه و لوئیجی پشه (ایتالیایی) که اولین عکسهای بناهای باستانی ایران ، از جمله تخت جمشید و پاسارگاد به دست وی تهیه شد .

(هانری بلوکویل) که برای نخستین عکسبرداری از صحنه های جنگی به جبهه نبرد در مرو فرستاده شد

و به اسارت ترکمنان درآمد و (فرانسیس کارلهان) فرانسوی که دستور ناصرالدین شاه برای ترویج عکاسی به ایران آمد

(ارنست هولتزر) که در سالهای میانی سلطنت ناصرالدین شاه برای کار در اداره تلگراف به ایران آمد

و سیمایی جالب توجه از برخی شهرهای ایران در اواسط قرن نوزدهم میلادی ارائه کرد .

عکاسان ایرانی نیز ، همزمان با سالهای اولیه پیدایش عکاسی در ایران دست به کار شدند و به تصویر جنبه های گوناگون زندگی مردم در دوران قاجار پرداختند .

برای نمونه می توان به این نام ها اشاره نمود :

ملک قاسم میرزا که شاید نخستین عکاس ایرانی باشد

آقا رضا عکاسباشی ، اولین عکاس حرفه ای و پر کار دربار ناصرالدین شاه

که بسیاری از سفرها و مراسم و جنبه های گوناگون دوران حکومت طولانی ناصرالدین شاه را به تصویر در آورده است

عباسعلی بیک از شاگردان آقا رضا عکاسباشی ؛ حسنعلی عکاس ؛ میر سید علی ؛ عبدالله قاجار ؛ آنتوان سوریوگین و……

سرآغاز عکاسی در ایران ، رویدادها و حرکتهایی را در بر دارد که گاه در نوع خود در جهان بی نظیر و برخی اوقات پیشرو حرکتهای عکاسی در جهان است و از این لحاظ بسیار جای تامل و بررسی دارد .

تمایل شخص ناصرالدین شاه به عکاسی موجب شد تا عکسهای بسیاری به دست خود وی برداشته شود .

موضوع اغلب این عکسها شخص وی ، وقایع روزمره در کاخ سلطنتی و چهره برخی رجال درباری است .

حمایت شخص ناصرالدین شاه از عکاسی در ایران ، موجب رشد و گسترش زمینه های گوناگون این فن و هنر در سالهای آغازین پیدایش آن شده است .

به اختصار این زمینه ها عبارت اند از :

۱-زمینه پیدایش و رشد و گسترش عکاسی مستند و گزارشهای تصویری از سراسر ایران

۲- ترویج اصولی عکاسی و توجه به آموزش این فن به صورت رسمی در دارالفنون

۳- ایجاد عکاسخانه سلطنتی و فراهم آمدن تعداد بسیاری عکس از جنبه های گوناگون زندگی و معیشت در عصر قاجار

۴-پایه گذاری نوشتن شرح بر عکسها

۵- توجه به رشد و گسترش دانش نظری و فنی عکاسی و تالیف و چاپ کتابهای مربوط به آن

۶- توسعه عکاسی در میان درباریان و خانواده های اشراف

۷- ابداع لقب عکاسباشی به عنوان عالیترین رتبه فنی در این حرفه

۸- اعزام برخی محصلان مستعد دارالفنون با اروپا ، برای کسب مهارتهای فنی و هنری در این زمینه

تاریخچه عکاسی – آموزش عکاسی

بی شک ، با بررسی همه جانبه عکسهای باقیمانده از این زمان ، می توان برتری و ناب بودن زمینه های تصویری این هنر در دوران قاجار را دریافت .

زیرا عکاسان ایرانی در سالهای نخستین ، بدون تقلید از زمینه هایی همچون نقاشی غربی و معیارهای زیباشناسی حاکم بر آن

و تنها با رویارویی مستقیم با موضوعات ، اقدام به عکسبرداری از آنها می کرده اند.

نگاه خالص و بدون صحنه آرایی های معمول در عکسهای این سالها را می توان به روشنی دریافت .

کیفیت این امر در سالهای بعد ، با گسترش ارتباط با غرب و تقلید از شیوه کار عکاسان اروپایی ، رو به افول گذارده است .